"Είμαστε σε πόλεμο!" κραύγαζε το σχεδόν πανηγυρικό πρωτοσέλιδο της "Bild" μετά τις νέες πολύνεκρες βομβιστικές επιθέσεις στην καρδία της Ευρώπης. Είναι ο ίδιος πόλεμος που κήρυξαν ο Τζορτζ Μπους την επαύριο της 11ης Σεπτεμβρίου και ο Φρανσουά Ολάντ έπειτα από το μακελειό στο Παρίσι. Είναι ένας πόλεμος χωρίς σύνορα και ορατό τέλος. Παράγει διαρκώς στρατιές από όλο και πιο φανατισμένους εχθρούς και τους προσφέρει αυτό ακριβώς που επιζητούν: τον πόλεμο.
Πριν την εισβολή στο Ιράκ, οι οπαδοί της Αλ Κάιντα υπολογίζονταν σε μερικές εκατοντάδες. Σήμερα είναι πολλές εκατοντάδες χιλιάδες, έχουν τη δική τους εδαφική βάση στο "χαλιφάτο" τους και στρατολογούν με ευκολία μέλη ακόμη και σε χώρες της Δύσης.
Στη Μέση Ανατολή, το Ισλαμικό Κράτος δεν μπορεί να νικηθεί με βόμβες, γιατί τα μέλη του δεν μένουν σε στρατόπεδα ούτε κινούνται σε αυτοκινητοπομπές. Το μόνο που κάνουν οι βομβαρδισμοί είναι να προκαλούν απανωτά κύματα από "παράπλευρες απώλειες", κύματα όλο και πιο ορατά σε μια εποχή που το Ίντερνετ και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν πάρει τη θέση του CNN.
Στην Ευρώπη, ο εχθρός δεν μπορεί να βομβαρδιστεί γιατί πολύ απλά βρίσκεται εντός των τειχών. Αλλά η τακτική που ακολουθείται και σε αυτό το μέτωπο αποδεικνύεται εξίσου αδιέξοδη. Μετά τις βάρβαρες επιθέσεις της 13ης Νοεμβρίου, η γαλλική κυβέρνηση, με την παράταση του καθεστώτος έκτακτης ανάγκης, έβαλε στον "γύψο" συνταγματικές εγγυήσεις, καταπατώντας έτσι τις ευρωπαϊκές αξίες που ορκιζόταν να υπερασπιστεί απέναντι στους "εχθρούς της ελευθερίας".
Η ειρωνεία είναι ότι το κράτος έκτακτης ανάγκης δεν έσωσε ούτε το γειτονικό Βέλγιο. Μια εβδομάδα μετά τις επιθέσεις στο Παρίσι, η κυβέρνηση της χώρας ανέβασε το επίπεδο συναγερμού στο υψηλότερο επίπεδο ενεργοποιώντας το σχετικό πρωτόκολλο της Αντιτρομοκρατικής. Για τέσσερις μέρες, η πρωτεύουσα της χώρας τελούσε ουσιαστικά σε κατάσταση πολιορκίας. Το μετρό και τα σχολεία παρέμεναν κλειστά και οι αρχές απηύθυναν διαρκείς εκκλήσεις στους πολίτες να αποφεύγουν τις άσκοπες μετακινήσεις. Στους έρημους δρόμους των Βρυξελλών διέκρινε κανείς μόνο αστυνομικούς και στρατιώτες.
Η αποτελεσματικότητα της προσέγγισης αποδείχτηκε με το νέο λουτρό αίματος της 22ης Μαρτίου. Μια εβδομάδα νωρίτερα άλλωστε, αξιωματούχος της βελγικής Αντιτρομοκρατικής αναγνώριζε το σισύφειο έργο της υπηρεσίας του. "Δεν έχουμε αρκετούς ανθρώπους για να παρακολουθήσουμε οτιδήποτε άλλο και ειλικρινά δεν έχουμε τις υποδομές για να παρακολουθήσουμε σωστά τους εκατοντάδες υπόπτους για σχέσεις με την τρομοκρατία ούτε για να εξετάσουμε τους εκατοντάδες ανοιχτούς φακέλους και έρευνες που διεξάγουμε αυτή τη στιγμή" δήλωνε στην ιστοσελίδα Buzfeed.
Και πώς θα μπορούσε να είναι διαφορετικά όταν οι ευρωπαϊκές μυστικές υπηρεσίες ανεβάζουν όλο και περισσότερο τον αριθμό των τζιχαντιστών που πιστεύεται ότι έχουν επιστρέψει στη γηραιά ήπειρο; Μόλις την προηγούμενη εβδομάδα, η Europol έδωσε στη δημοσιότητα την τελευταία εκτίμησή της κάνοντας λόγο για 5.000 άτομα.
"Η Ευρώπη αντιμετωπίζει τη μεγαλύτερη τρομοκρατική απειλή εδώ και περισσότερο από μία δεκαετία" δήλωσε ο διευθυντής της, Ρομπ Γουέινραιτ προβλέποντας νέες επιθέσεις στο άμεσο μέλλον. Από ποιους; "Υπάρχει πάντοτε ο κίνδυνος των μεμονωμένων δραστών" σημείωσε εκφράζοντας ακόμη μεγαλύτερη ανησυχία για "τον αυξανόμενο αριθμό ξένων μαχητών που αποτελούν νέα πρόκληση για τα κράτη - μέλη της Ε.Ε.".
Την ίδια ανησυχία είχε εκφράσει μετά τις επιθέσεις στο Παρίσι και ο πρωθυπουργός της Γαλλίας Μανουέλ Βαλς υποστηρίζοντας ότι το Ισλαμικό Κράτος "εκμεταλλεύεται" την προσφυγική κρίση. Ήταν η πρώτη προσπάθεια ταύτισης τρομοκρατίας και προσφύγων. Ακολούθησαν πολλές και με γνωστά αποτελέσματα. Μάταια η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες επαναλάμβανε όλο το τελευταίο διάστημα ότι "δεν είναι η προσφυγική ροή που προκαλεί την τρομοκρατία αλλά η τρομοκρατία, η τυραννία και ο πόλεμος που προκαλούν πρόσφυγες".
Η τρομοκρατία "πολώνει και ριζοσπαστικοποιεί", ακούμε διαρκώς όταν γίνεται λόγος για τις κοινότητες των μουσουλμάνων, λες και ο πόλεμος εναντίον της δεν κάνει ακριβώς το ίδιο για τους Ευρωπαίους. Λίγες ώρες μετά την επίθεση στις Βρυξέλλες, στη λίστα των δημοφιλέστερων θεμάτων συζήτησης στο Twitter φιγούραρε δίπλα στα μηνύματα αλληλεγγύης και τα συνήθη "je suis" το θέμα "StopIslam", όπου η Ακροδεξιά έχυνε όλο της το μίσος για τους σύγχρονους "εισβολείς" που απειλούν την Ευρώπη.
Στην πραγματικότητα, βέβαια, εκείνοι που αιματοκύλισαν το Παρίσι και τις Βρυξέλλες ήταν ντόπιοι. Ο φερόμενος ως εγκέφαλος των επιθέσεων του Νοεμβρίου, Σαλάχ Αμπτελσαλάμ, ήταν Γάλλος υπήκοος που είχε γεννηθεί στο Βέλγιο. Και τα δύο αδέλφια που κατονομάζονται σήμερα από τις αρχές ως δράστες των επιθέσεων της προηγούμενης εβδομάδας στο αεροδρόμιο των Βρυξελλών ήταν Βέλγοι.
Η όποια λύση δεν μπορεί, επομένως, να αναζητηθεί στο κλείσιμο των συνόρων αλλά στην προσπάθεια ενσωμάτωσης κοινωνικά και πολιτικά περιθωριοποιημένων νέων που αδυνατούν να αναγνωρίσουν τον εαυτό τους στη βελγική ή την ευρωπαϊκή ταυτότητα, βρίσκοντας αντιθέτως καταφύγιο στο όραμα της τζιχάντ. Είναι κάτι τόσο απλό; Μάλλον όχι. "Η διαπλοκή δύο χωριστών κόσμων -του οργανωμένου εγκλήματος και του βίαιου ισλαμικού εξτρεμισμού- έχει περιπλέξει απίστευτα τον στόχο του εντοπισμού υπόπτων" σημειώνει το περιοδικό "Time".
Για να επιλύσει κανείς το εξαιρετικά πολυσύνθετο πρόβλημα δεν αρκεί επομένως να καταστρέψει το Ισλαμικό Κράτος (λες και δεν θα βρεθεί κάποιος άλλος να σηκώσει το λάβαρο του "ιερού πολέμου") ούτε να ενσωματώσει περιθωριοποιημένες σήμερα κοινότητες μεταναστών δεύτερης και τρίτης γενιάς. Πρέπει και να λύσει ένα πρόβλημα τόσο παλιό όσο το οργανωμένο έγκλημα.
Θα έπρεπε τότε να αποδεχτούμε μοιρολατρικά το φαινόμενο της τρομοκρατίας αντιμετωπίζοντάς το περίπου όπως τις φυσικές καταστροφές; Σε καμία περίπτωση. Απλώς θα πρέπει κάποια στιγμή να αναγνωρίσουμε ότι δεν υπάρχει μία λύση αλλά πολλές. Ο τερματισμός του εμφυλίου και των ιμπεριαλιστικών παιχνιδιών στη Συρία και η έναρξη μιας διαδικασίας εθνικής συμφιλίωσης στο Ιράκ σίγουρα θα αποτελούσαν μια καλή αρχή. Είναι κάτι εξαιρετικά δύσκολο και θα απαιτήσει χρόνια. Το μόνο βέβαιο είναι ότι η απάντηση δεν βρίσκεται σε ακόμη περισσότερο πόλεμο.
Πηγή:avgi.gr